اهروصال

به گزارش اهروصال؛ هم‌اکنون ۸۵ درصد عشایر آذربایجان‌شرقی به کار بافت ورنی مشغولند و این هنر اصیل و بومی بیشتر در بین عشایر و روستاهای منطقه ارسباران رواج دارد به طوری که بیش از ۲۰ هزار نفر از جمعیت منطقه به تولید این صنعت دستی اشتغال دارند و هزینه امرار معاش خود را از تولید ورنی تامین می‌کنند.
‘ورنی’ در میان عشایر شاهسون و روستاهای کلیبر، خداآفرین، هوراند و روستاهای بخش مرکزی از رونق قابل توجهی برخوردار بوده و در زمان کنونی کشور ما تنها صادرکننده این صنایع دستی است.
نقشه ورنی نشانگر اعتقادات، آداب، رسوم و باورهای مردم این منطقه است و بیشتر در بافت آن از تخیلات ذهنی و شکل حیوانات و پرندگان استفاده می‌شود، معمولا برای رنگ‌بندی ورنی از رنگ‌های لاکی، کرم، آبی روشن، سفید و پیازی استفاده شده و در ابعاد مختلف به بازار عرضه می‌شود.
ضخامت ورنی کالایی بین گلیم و فرش است که مانند سایر گلیم‌ها به صورت ذهنی و بدون نقشه از پیش تهیه شده به وسیله زنان و دختران عشایر و روستائیان منطقه ارسباران بافته می‌شود.
فرماندار اهر بر ضرورت شناسنامه دار کردن صنعت ورنی بافی در این شهرستان تاکید کرد و گفت: در چارچوب سند تدبیر و توسعه اهر، صنایع دستی هم از نظر تولیدات و هم از نظر اشتغال زایی حمایت می شود و توجه ویژه به صنعت ورنی بافی و صنایع دستی این شهرستان را به قطب اشتغال زایی تبدیل می کند.
زاهد محمودی افزود: هر قدر از صنایع دستی و در راس آن از ورنی این شهرستان حمایت و آن را شناسنامه دار و استانداردسازی کرد به همان اندازه می توان به توسعه اشتغال مشاغل خانگی کمک و این صنعت دستی را به حوزه صادرات وارد کرد.
وی اظهار کرد: صنایع دستی ورنی زمانی می تواند درآمدزایی و اشتغال زایی داشته باشد که آن را به خارج از مرزهای کشور صادر کنیم البته این امر نیز نیازمند مشتری یابی و معرفی بیش از پیش آن است.
محمودی برگزاری نمایشگاه ها و جشنواره ها را گامی مهم در معرفی ورنی در سطح کشور و بین الملل دانست و ادامه داد: حوزه صادرات ورنی زمانی گشایش می یابد که این محصول منحصر به فرد را در نمایشگاه ها معرفی و مشتری خارجی برای آن پیدا کرد و از طرفی هم تجار به صادرات این محصول توجه و همت کنند.
وی بر لزوم حمایت همه جانبه از صنایع دستی شهرستان اهر تاکید و اظهار کرد: از راه های توسعه مشاغل خانگی و صنایع دستی، حمایت و بهره گیری از ظرفیت های آن در امر صادرات است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهر نیز ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه محصولات صنایع دستی این شهرستان را از نیازهای اساسی اعلام کرد و گفت: ورنی به کشورهای آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و اروپا صادر می‌شود.
حسن باقرپور با اشاره به قابلیت‌های این شهرستان در حوزه صنایع دستی، به‌ خصوص دست بافت‌های عشایری و محصول انحصاری آن ورنی، ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه صنایع دستی شهرستان را گامی عملی برای حمایت از صنایع دستی خانگی اشتغال‌زا برشمرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهر یادآوری کرد: این شهرستان به علت فعالیت مستمر در حوزه صنایع دستی و ورنی از ۲۸ نشان مرغوبیت ملی در حوزه ورنی ۱۳ نشان را از آن خود کرده و این امر نشان از فعالیت شبانه‌روزی فعالان ورنی و ارتقاء کمی و کیفی محصولات تولیدی ورنی این منطقه است.
امام جمعه اهر نیز بر لزوم توجه ویژه به بحث اشتغال جوانان و تولید در این شهرستان تاکید کرد و گفت: استفاده از ظرفیت ورنی بافی در ایجاد اشتغال روستایی ضروری است.
حجت الاسلام جواد حاجی زاده با تاکید بر اینکه این شهرستان در حوزه صنایع‌دستی و مشاغل خانگی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، افزود: ورنی بافی و قالی‌بافی در این شهرستان از قدمت و اهمیت زیادی برخوردار است.
وی اظهار کرد: چگونگی استفاده از ظرفیت این محصولات تولیدی برای ایجاد اشتغال در روستاها و شهر اهر بسیار مهم بوده چراکه موجب اشتغالزایی برای روستائیان و جوانان شهرنشین می شود.
پژوهشگر فرهنگی و تاریخی منطقه ارسباران نیز گفت: ورنی هنر بومی منطقه قره داغ در استان آذربایجان شرقی است و حدود ۲ قرن قدمت دارد و برخی از ورنی بافان معتقدند خاستگاه اصلی آن منطقه قره باغ در آن سوی ارس بوده و بعد به منطقه قره داغ راه یافته است.
جعفر خضوعی افزود: علاوه بر قره داغ؛ ورنی هنر – صنعت دستی منطقه مغان در استان اردبیل نیز به حساب می آید و در واقع محصول محیط زندگی عشایری در منطقه قره داغ و مغان و عمدتا برخاسته از ایل عشایر قره داغ و شاهسون است.
وی اظهار کرد: در زمان کنونی جوامع عشایری مهم ترین مراکز تولید ورنی بوده و برخی روستاها مانند نجف تراکمه در آبش احمد شهرستان کلیبر کانون بافت ورنی است.
به گفته این کارشناس، اهر نیز به عنوان مرکز و کانون شهری مهم منطقه قره داغ از گذشته مرکز بافت و عرضه ورنی در بازار تاریخی خود بوده است.
خضوعی ادامه داد: ورنی؛ بافتنی میان گلیم و فرش است که بدون نقشه و به صورت ذهنی بافته می شود و آن را می توان هنر بانوان عشایر عنوان کرد.
این پژوهشگر فرهنگی و تاریخی خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۸۴جشنواره ورنی در اهر برگزار می شود و تاکنون ۷ دوره از این جشنواره برگزار شده است و قرار بود امسال هشتمین جشنواره ورنی در سطح ملی برگزار شود.
خضوعی، افزود: مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در اختتامیه هفتمین جشنواره ورنی در سال گذشته، وعده برگزاری این جشنواره بصورت ملی را در سال ۲۰۱۷ و بین المللی آن را در سال ۲۰۱۸ داده بود.
وی گفت: سال جاری رو به اتمام بوده ولی هنوز خبری از زمان برگزاری هشتمین جشنواره ورنی منتشر نشده و نسبت به معرفی ورنی و اتخاذ تدابیر و برنامه ریزی های لازم جهت بازاریابی و صادرات ورنی اقدامی نشده است.
خضوعی ادامه داد: گلیم سیرجان که بافتنی شبیه ورنی است با همت مسئولان آن منطقه رونق بسیاری یافته و به ثبت جهانی نیز رسیده است.
از بافندگان ورنی اهل یکی از روستاهای اهر نیز گفت: در روستای ما بافندگانی که بنا به عللی قادر به بردن ورنی خود به بازار نیستند برای تامین مایحتاج خود مجبورند حاصل دسترنج خود را با قیمت بسیار پایین به دلالان دوره‌گرد بفروشند و این امر باعث می‌شود اثر خود را مفت از دست بدهند.
سیف الله حسن زاده افزود: برخی مسوولان وعده داده اند طرح بیمه ویژه ورنی‌بافان که قسمتی از حق بیمه توسط دولت پرداخت شود به زودی اجرا شود، اگر این امر تحقق یابد نقطه امیدی برای ورنی‌بافان محسوب می‌شود.
گزارش از: رضا بالاگر