به گزارش اهروصال به نقل از فارس، نشست هم اندیشی نیم روزه تمدن نوین اسلامی صبح امروز (چهارشنبه ۲ دی ماه) با حضور حجت‌الاسلام علی ذوعلم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام غلامحسین محرمی، حسین خزائی و حسین احمدی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

سیدجمال موسوی، استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران طی سخنانی گفت: نفس اندیشیدن در قرآن در ارتباط با موضوعات و مفاهیم امروزی مثبت است. موضوع تمدن امروز بسیار مهم است یکی از تمدن‌هایی که در هزاره‌های اخیر مورد توجه و مطالعه قرار گرفته تمدن اسلامی است.

وی با اشاره به گفتمان تمدن نوین اسلامی گفت: البته عنوان تمدن اسلامی امروز جدید است چرا که مسلمانان و غیر مسلمانان امروز به تحقیق و مطالعه درباره ۱۴۰۰ سال پیش می‌پردازند. البته کارنامه مسلمانان بیست نبوده اما مردود هم نشدند. تمدن یک فرآیندی است که ابتدا شکل گرفته اما بعدها مورد قضاوت قرار می‌گیرد لذا در این خصوص باید تامل و تدبر داشت.

موسوی درباره قرآن کریم و اهمیت آن در تمدن سازی گفت:‌  قرآن کتاب دین و کتابی است که به فکر بشر نمی‌رسد و به ما تذکر داده و راه را به ویژه در خصوص جنبه‌های پنهانی زندگی فردی و اجتماعی به ما نشان می‌دهد با این حال ما نباید مصادره به مطلوب کنیم و بگوییم قرآن از تاریخچه تمدن ها سخن می گوید.

وی، تمدن را امری که انسان بر اساس یافته های وحیانی، زندگی خود را بر پایه آن می‌سازد، دانست و افزود: سنت‌های الهی یا تاریخی چیزی جز علل و معلولات اجتماعی نیست؛ ما در علوم تجربی و زیست شناسی علت و معلول داریم که قابل کشف است، امروز هم در فلسفه علم، به صورت توری پایین آمده و به سراغ علوم اجتماعی می رویم که بهره‌ای از روش دارد.

موسوی در پایان گفت: روش‌پژوهی در قرآن با توجه به مفاهیم جدید باید تغییر کند چرا که ما هنوز در این عرصه دچار فقر روشی هستیم که البته روش دکتر احمدی نیز در مقاله خود سنتی بود.

*مؤلفه‌های تمدن اسلامی

همچنین در این نشست حسین احمدی، مدیر گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی سخنانی عنوان کرد: تمدن در زبان عربی از ریشه مُدُن گرفته شده که به معنای اقامت و در فارسی به مفهوم شهرنشینی است.

وی همچنین افزود: در قرآن لفظی برای تمدن یا ریشه مدنیت وجود ندارد اما واژه‌هایی نظیر امت و مدین داریم که تا حدودی با مفهوم تمدن ارتباط دارد.

احمدی با بیان اینکه خداوند حرکت و حکومتی که در مسیر آرمان‌های الهی نباشد را نمی‌شناسد، گفت: در قرآن تمدن یک تاریخچه نیز دارد که از تمدن‌های مختلف یافت شده و پس از طی کردن مراحل رشد و تکامل، میراث تمدنی خود را به تمدن‌های دیگر داده‌اند.

وی در ادامه با اشاره به نقش مهم پیامبر (ص) به عنوان بنیانگذار تمدن اسلامی ابراز کرد: آن حضرت (ص) با دمیدن روح حکمت و با ایجاد امنیت سیاسی و اقتصادی و وحدت پایه های تمدن اسلامی را بنیان نهاد و جامعه ای که به تعبیر علمی در بدترین شرایط فرهنگی وجود داشتند و از آب لجن می نوشیدند و کنار مارها می خوابیدند و به ریختن خون یکدیگر تفاخر می کردند و بت می پرستیدند را نجات داد و با بعثت ایشان این جامعه به مدنیت رسید.

مدیر گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه سخنان خود با بررسی سنت‌ها از منظر قرآن کریم بیان کرد: این سنت‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته نخست سنت‌های تاریخی که در آن روابط به صورت اتفاقی و کورکورانه نبوده. همچنین، سنت‌های تاریخی از منظر قرآن، ربانی و قدسی است و اراده خدا در تدبیر عالم مجسم می‌شود.

وی ثروت را یکی از شاخصه‌های مادی تمدنی از منظر قرآن معرفی کرد و گفت: هر تمدنی برای بقاء و استمرار خود نیازمند ثروت است که قرآن در آیات مختلف به این مسئله اشاره کرده است. همچنین امنیت دیگر عنصر سازنده تمدن است و پیدایش یک تمدن زمانی میسر می‌شود که هرج و مرج و ناامنی پایان یافته باشد.

احمدی، عدالت و برقراری داد و دادگستری در جوامع بشری و وحدت را از دیگر عناصر شاخصه های معنوی تمدن ساز قلمداد کرد و گفت: آزادی نیز در شکل گیری و استمرار تمدن نقش مهمی دارد که شهید مطهری آن را از بزرگترین و عالی‌ترین ارزش های انسانی می‌داند.

مدیر گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اذعان کرد: انسان دینی قادر است در فضای انتظار برای تحقق حکومت حضرت مهدی (عج) پایه‌های یک تمدن را بیان کند که اساس آن بر عدالت استوار باشد.

احمدی اظهار کرد: بنابر دیدگاه تشیع جامعه مهدوی همان جامعه‌ای است که همه پیامبران برای آن آمده‌اند و در این هندسه فکری پایان تاریخ حاکمیت عدالت است و هر فرد در جایگاه خود قرار می‌گیرد.

در این نشست همچنین حجت‌الاسلام غلامحسین محرمی، با نقدی بر مقاله حجت‌الاسلام ذوعلم گفت:‌ مسئله این است که بر چه مبنایی ایمان تنها بر عناصر چهارگانه صبر و یقین و عدالت و جهاد استوار است براساس منابع نمی‌توان ارکان ایمان را تنها منحصر به این چهار عنصر کرد.

وی در ادامه افزود:‌ بهتر بود سوالات به عنوان مقدمه در ابتدا ذکر می‌شد همچنان که هر کتاب و مقاله‌ای بر اساس پرسش‌های فردی شکل گرفته و در ابتدا به این سوالات اشاره می‌کند. در این مقاله علت و معلول تمدن یک امر ذکر می‌شود هر چند این مسئله می‌تواند صحیح باشد اما توضیح علمی در خصوص این موضوع در مقاله ذکر نشده است.

محرمی در ادامه انتقادات خود اظهار داشت: در این مقاله مفهوم شناسی باید به شکل بهتری انجام می‌شد و واژه ایمان به صورت مناسبی توضیح داده می‌شد. تمدن برآیند نظامات است در حالی که حجت الاسلام ذوعلم بیان می‌کند تمدن نظامات را می‌سازد و نظامات اجتماعی، خروجی تمدن است.

در پایان این نشست حجت‌الاسلام علی ذوعلم انتقادات وارد شده از سوی حجت الاسلام محرمی را پاسخ داد.

انتهای پیام/ک

http://fna.ir/Q1EYNQ