کد خبر : 112626
تاریخ انتشار : یکشنبه 14 ژانویه 2018 - 0:21
چاپ خبر دیدگاه‌ها برای جهاد کبیر، لازمه بسترسازی تمدن نوین اسلامی است بسته هستند

جهاد کبیر، لازمه بسترسازی تمدن نوین اسلامی است

جهاد کبیر، لازمه بسترسازی تمدن نوین اسلامی است

کسانی که می خواهند فهم صحیحی از «جهاد کبیر» پیدا کنند باید آن را در منظومه فکری مقام معظم رهبری جستجو کنند. جهاد کبیر از جمله واژگانی است که معظم له در سال های اخیر مورد توجه و تاکید قرار داده اند و با افق تمدن نوین اسلامی، ضمن تبیین ابعاد و ویژگی های جهاد کبیر در عصر کنونی، مقصد و مسیر حرکت انقلاب اسلامی را ترسیم می نمایند.

علیرضا کریم پور در اهروصال نوشت؛

جهاد در لغت از ریشه « جَهد و جُهد » به معنای مشقت و زحمت و همچنین به معنای توان و طاقت است.۱

« اصل کلمه جهاد از «جهد» (به فتح جیم و ضم آن) است، و به معنای تلاش توأم با رنج و زحمت می باشد. جهاد مصدر باب مفاعله و به معنی بسیار تلاش کردن می باشد و نیز اسم است به معنی جنگ. جنگ را از آن جهت جهاد گویند که تلاش توأم با رنج است. »۲

صاحب جواهر در تعریف اصطلاحی جهاد می گوید:

“الجهاد بذل النفس و المال و الوسع فی اعلاء کلمه الاسلام و اقامه شعائر الایمان”

جهاد بذل جان و مال و توان در راه اعتلای اسلام و برپا داشتن شعائر دین است.۳

در شرح لمعه آمده است:

«الجهاد شرعاً بذل النفس و ما یتوقف علیه من المال فی محاربه المشرکین او الباغین فی سبیل اعلاء کلمه الاسلام علی وجه مخصوص.»

در شرع مقدس اسلام جهاد عبارت است از بذل جان و مال به طریقی مخصوص برای جنگ با مشرکان و یا افراد باغی در راه اعتلای کلمه اسلام.۴

جهاد یک قانون عمومی در عالم آفرینش است و همه موجودات جهان اعم از نباتات و حیوانات بوسیله جهاد مانع را از سر راه خود برمی دارند تا بتوانند به کمال مطلوب خود برسند و با عوامل نابودی خود مبارزه کنند. جَهد را تلاش توأم با رنج معنی می کنند.جهاد، مصدر است بمعنی تلاش و نیز اسم است به معنی جنگ و جنگ را از آن جهت جهاد گویند که تلاش توأم با رنج است. (قاموس قرآن)

در اهمیت جهاد همین قدر کافی است که در هفده سوره قرآن کریم از جمله بقره، آل‌عمران، نساء، مائده، انفال، توبه، نحل، حج، نمل، احزاب، شوری، محمد، فتح، حدید، حشر، ممتحنه، صف و قریب ۴۰۰ آیه در رابطه با جهاد نازل شده است. البته باید توجه داشت که جهاد علاوه بر نبردهای دفاعی و گاه تهاجمی، مبارزات علمی، اقتصادی فرهنگی و سیاسی را نیز در بر می گیرد.

جهاد سه قسم دارد؛ جهاد اصغر ، جهاد اکبر و جهاد کبیر. ارزش و اعتبار هریک به سبب درجه اهمیت آنها نسبت به تحقق اهداف اصلی آفرینش انسان است. پس از جهاد نفس که جهاد اکبر دانسته شده است، جهاد کبیر قرار دارد که جهاد فکری – فرهنگی است.

علامه طبرسی در تفسیر مجمع‌البیان، ذیل آیه ۵۲ سوره مبارکه فرقان می‌فرماید:

از آیه شریفه این درس بزرگ دریافت می‌شود که برترین و پرشکوه‌ترین جهاد‌ها و تلاش‌ها در پیشگاه خدا‌، جهاد علمی‌، فکری و فرهنگی است.

آنچه که در این یادداشت مورد توجه قرار می گیرد، جستاری در بحث جهاد کبیر با افق گفتمان تمدن نوین اسلامی است.

ترکیب «جهاد کبیر»، که تنها یک بار در قرآن در آیه ۵۲ سوره فرقان ذکر شده، از دو واژه جهاد و کبیر تشکیل شده است؛ فَلا تُطِعِ الْکافِرینَ وَ جاهِدْهُمْ بِهِ جِهاداً کبیرا یعنی: ای پیامبر از کافران و فرهنگی که آنان در جامعه حاکم کرده‌اند پیروی مکن و از طریق همین عدم تبعیت از کفار جهاد کبیری را به صحنه آور…

باید توجه داشت که این معنا و مضمون یعنی توصیه به عدم تبعیت از کافران و منافقان – بدون استفاده از اصطلاح (جهاد کبیر) – در قرآن کریم بارها ذکر شده است.

نکته ای که در این سه قسم از جهاد مشهود است اینکه این مجاهدت ها در مقابل دشمن است. دشمن نیز طبق آیات و روایات بر سه قسم است :

۱-فردی (مبارزه با نفس)

۲-سیاسی (جنگ نظامی)

۳-فکری – فرهنگی (زیرساخت های تمدنی دشمن که در بیشتر ساحات اجتماعی ما حاکم شده است.مثل نظام بانکی ، بورس ، نهاد علم و …)

کسانی که می خواهند فهم صحیحی از «جهاد کبیر» پیدا کنند باید آن را در منظومه فکری مقام معظم رهبری جستجو کنند. جهاد کبیر از جمله واژگانی است که معظم له در سال های اخیر مورد توجه و تاکید قرار داده اند و با افق تمدن نوین اسلامی، ضمن تبیین ابعاد و ویژگی های جهاد کبیر در عصر کنونی، مقصد و مسیر حرکت انقلاب اسلامی را ترسیم می نمایند.

مقام معظم رهبری با ایجاد اصطلاحات دو سویه و با قدرت مفهوم سازی منحصر به فرد، بستر سازی تمدنی انجام می دهند. در «سیاست، واژه مردم سالاری دینی» در« اقتصاد، واژه اقتصاد مقاومتی» در « فرهنگ، واژه سبک زندگی ایرانی – اسلامی» در «علم، واژه علوم انسانی – اسلامی» و واژه های دیگری که منحصر به اندیشه های متعالی معظم له می باشد.

مقام معظم رهبری فرمودند:« «جهاد کبیر» یعنی چه؟ یعنی اطاعت نکردن از دشمن، از کافر؛ از خصمی که در میدان مبارزه‌ی با تو قرار گرفته اطاعت نکن. اطاعت یعنی چه؟ یعنی تبعیّت؛ تبعیّت نکن. تبعیّت نکردن در کجا؟ در میدان‌های مختلف؛ تبعیّت در میدان سیاست، در میدان اقتصاد، در میدان فرهنگ، در میدان هنر. در میدان های مختلف از دشمن تبعیّت نکن؛ این شد جهاد کبیر.۵

به تعبیر معظم له این تبعیّت نکردن آن‌قدر مهم است که خدای متعال، پیغمبر خود را مکرّر به آن توصیه می‌کند. آیه‌ی تکان‌دهنده‌ی اوّل سوره‌ی مبارکه‌ی احزاب: «یا اَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللهَ وَ لاتُطِعِ الکافِرینَ وَ المنافقین»؛ ای پیغمبر! تقوا داشته باش و از کافران و منافقان تبعیّت نکن؛ اِنَّ اللهَ کانَ عَلیمًا حکیمًا، ما می‌دانیم مشکلات تو را، ما می‌دانیم فشارهایی که بر تو وارد می‌کنند تا تو را وادار به تبعیّت کنند – تهدید می‌کنند، تطمیع می‌کنند- امّا شما مراقب امر و نهی الهی باش، اِتَّقِ اللهَ، حواست جمع باشد. وَ لاتُطِعِ الکافِرین؛ این اطاعت نکردن از کافرین، آن چیز بزرگ و مهمّی است که خدای متعال با این لحن با پیغمبرش حرف می‌زند. خب، اطاعت از کافرین نکن، پس چه‌کار کن؟ وَ اتَّبِع ما یوحی اِلَیکَ مِن رَبِّکَ اِنَّ اللهَ کانَ بِما تَعمَلونَ خَبیرًا؛ از آن‌ها تبعیّت نکن؛ تو برنامه داری؛ تو برنامه‌ی کار داری، برنامه‌ی زندگی داری؛ وحی الهی تو را تنها نگذاشته است؛ قرآن در اختیار تو است، اسلام در اختیار تو است، برنامه‌ی اسلام در اختیار تو است؛ این‌راه را برو.۶

اگر لایه های فکری – فرهنگی در دشمن شناسی درک نشود، معنای حقیقی فرمایشات مقام معظم رهبری در بحث جهاد کبیر فهم نخواهد شد.

رهبر معظم انقلاب با تبیین ابعاد مختلف «جهاد کبیر» در عرصه‌های اقتصاد، فرهنگ و اجتماع فرمودند: «تأکید بر اجرای اقتصاد مقاومتی، بخش اقتصادی این جهاد است»؛ «تأکید بر این موضوع که جوانان مؤمن، حزب‌اللهی و انقلابی به کارهای فرهنگی خودجوش با قدرت ادامه دهند و دستگاه‌های فرهنگی نیز در همین جهت حرکت کنند، بخش فرهنگی این جهاد است»؛ و تأکید بر استفاده از همه‌ی ظرفیت‌ها و استعدادهای کشور در مسیر پیشرفت، بخش فعالیت اجتماعی این جهاد کبیر است.۷

یعنی این جریان فکری – فرهنگی دشمن و یا به عبارتی این نظامات غربی که به نوعی در اداره جامعه حاکم شده است اگر شما را به مقصد نهایی رهنمون نکند، به یک معنا دشمن محسوب می شوند. این تصور که چاره ای نیست و تنها با این نظامات امور معاش و رفاه مردم سامان داده می شود و مشکلات زندگی مردم حل و فصل می شود، تصوری کاملا غلط است. مانند این است که تصور ما از قطار این باشد که جایی برای نشستن که سرویش بهداشتی دارد، رستوران دارد، اگر آب یا چای یا چیز دیگری بخواهیم یا نیاز دیگری داشته باشیم، نیازمان برطرف می شود.

جامعه لزوما به سمتی حرکت می کند و اداره جامعه یعنی تعیین مقصد و مسیر حرکت، یعنی استفاده از تمام ظرفیت ها و امکانات برای مبارزه با موانع و ادامه حرکت. البته در این حرکت نیازها و معاش مردم هم باید تامین شود.

در حقیقت جهاد کبیر تلاش مضاعفی است برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی در مقابله با تمدن غرب. پس نتیجه می گیریم لایه اصلی جهاد کبیر، لایه اجتماعی آن است. تاکید می شود که اگر توقف در نظام های اجتماعی موجود باعث شود نظام ما در ایجاد تمدن اسلامی با مشکل مواجه شود، به نوعی دشمن ما و نظام محسوب خواهد شد.

بنابراین برای ورود به عرصه جهاد کبیر دو راه وجود دارد:

۱-گفتمان سازی؛ بصیرت تمدنی

۲-اقدام؛ کار جمعی ذیل جمهوری اسلامی

برای جهاد کبیر باید مردم اعم از اقشار مختلف جامعه را آگاه نمود و به اصطلاح “انتقال بصیرت تمدنی” صورت داد. نهضت تبیین، روشنگری و بصیرت افزایی درباره حقایق انقلاب اسلامی و آشنایی با نظام جمهوری اسلامی در بعد داخلی و بعد بین المللی و همچنین در سطوح گوناگون جامعه.

کار جمعی در جمهوری اسلامی، کمک به حاکمیت است. کمک به کارآمد سازی نهادهای حکومتی است. اگر تلاش ها و کارهای جمعی ما، به کارآمد سازی نظام منجر نشود، در حقیقت کار جمعی بدان معنا صورت نگرفته است.

مقام معظم رهبری خط امام راحل و انقلابی گری را به یک معنا همان جهاد کبیری می دانند که با عدم تبعیت از فرهنگ استکبار وارد زندگی می شود و راه نفوذ دشمن را می بندد. در واقع جهاد کبیر قدم برداشتن در عرصه تمدن نوین اسلامی است و کلید واژه آن نظام سازی است. نظام سازی که همه‌ی نهادهای اقتصادی و سیاسی و تربیتی آن با راه‌کارهای اندیشه‌ی اسلام ناب محمدی فعالیت کنند. فراموش نکنیم خداوند متعال هیچ‌راهی برای به میدان‌آمدن کفار در امور مسلمین نگذاشته و با آیه‌ی «لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً»۸ یعنی در مسیر جذب ولایت الهی در امورتان، هیچ نیازی به گشودن راه نجات از طریق کافران ندارید و هیچ مشکلی از ما توسط غرب حلّ نمی‌شود. حال از این به بعد این تکلیف ما است که سعی کنیم با تأکید بیشتر نسبت به انقلاب اسلامی و اهداف بزرگ آن این مجاهده (جهاد کبیر) را وارد زندگی خود نماییم.

 

 

  • راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن،(المکتبه المرتضویه، چاپ دوم، ۱۳۶۳)، ص ۱۰۱٫
  • علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، (تهران، دارالکتب الاسلامیه)، ج۲، ص ۷۷-۷۸٫
  • محمد حسن نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، (دارالکتب الاسلامیه)، ج۲۱، ص۳٫
  • زین الدین جبعی عاملی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، (بیروت، دارالعالم الاسلامی)، ج۲، ص ۳۷۹، پاورقی.
  • بیانات مقام معظم رهبری در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام حسین(ع)، ۳/۳/۹۵٫
  • همان
  • همان
  • سوره نساء/آیه۱۴۱

انتهای پیام/

برچسب ها : ، ، ،

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
نظرات بسته شده است.