جواد پورفتحی فرد در اهروصال نوشت؛

در اوایل روی کار آمدن شورای شهر دوره چهارم اهر (سال ۹۲) مقاله ای با عنوان ” لزوم توجه مدیران شهری اهر به طرح های توسعه شهری” در سایتهای خبری منطقه از جمله ” اهر وصال” توسط نگارنده به رشته تحریر آمد که در آن بر موارد مورد لزوم توجه شورای شهر اهر به عنوان مدیران شهری و نمایندگان مردم تأکید گردید. متأسفانه علی رغم تأکید جدی علمی و عملی نگارنده بر پیگیری و لزوم توجه به موضوع، بی توجهی به آن تا زمان حال ادامه یافته است و حال که شورای شهر دوره پنجم سکان مدیریت شهری اهر را به دست گرفته است این موضوع به عنوان میراث دوره گذشته همچنان بر تار و پود توسعه پایدار شهر سنگینی می نماید. باشد که مورد توجه قرار گرفته و سنگینی توسعه را از دوش شهر بردارد.

وضعیت فضایی-کالبدی شهرهای کشور به واسطه اقدامات بدون برنامه دچار مشکلاتی است که مقدمه بهبود آن تهیه طرح های توسعه شهری است. طرح های توسعه شهری چارچوبی برای مشخص شدن مسیر توسعه، نحوه توسعه، اولویتهای توسعه و اقدامات لازم برای توسعه شهری است. این طرح ها انواع مختلف و متفاوتی دارند که در این مجال به دلیل اهمیت فوق العاده تطبیق شرایط شهر اهر با مختصات زمانی و مکانی و نیاز به شناخت بیشتر مدیران شهری از آن، به طرح توسعه و عمران، حوزه نفوذ و تفصیلی ( جامع ) شهر اهر می پردازیم.

به طور کلی اعتقاد به بهبود محیط یکی از سرچشمه های ایده برنامه ریزی شهری و شاید مهمترین ایدئولوژی آن باشد که در قالب اهداف اصلی برنامه ریزی شهری (آسایش، سلامتی و زیبایی) تعریف می شوند. رشد و تحول سریع شهرها در قرن اخیر و به خصوص در چند دهه اخیر (در مورد اهر با حوزه کارکردی کشاورزی از اواخر دهه ۴۰ و یا با شروع اصلاحات ارضی) باعث رواج طرحهای شهری برای موزون ساختن توسعه های شهری شد. طرح جامع به عنوان یکی از بنیان های توسعه شهر مطرح بوده و کل نظام مداخله در امور شهرها بر طرحهای جامع متکی می باشد و وجود نارساییها در طرحهای جامع، کل نظام مداخله در امور شهرها را مختل می کند.

در خصوص اولین طرح جامع شهر اهر (اواخر نیمه دوم دهه ۴۰ شمسی) متأسفانه اطلاعاتی در دسترس نیست. تهیه دومین طرح جامع شهر اهر را می توان در اوایل دهه ۷۰ شمسی و تصویب آن را در سال ۱۳۷۳ دانست. نظر به این که در این دهه در خصوص شهرهایی مانند اهر که از جریانات شهرسازی معاصر زیاد بهره مند نشده و نتوانسته بودند خود را با این جریانات (رشد و توسعه کالبدی-جمعیتی) همزمان کنند تأثیرات متفاوتی بر جای گذاشته است و این امر ناشی از عدم استفاده از کارشناسان مربوطه و نیز متخصص مسایل شهری بوده است. با این حال این وضعیت و نقصان خود را در تهیه طرح تفصیلی در دهه ۸۰ (سالهای ۱۳۸۱ تا تصویب در سال ۱۳۸۴) نشان داده و تأثیرات مهمی بر پیکر  و زندگی شهری اهر بر جای گذاشته است. بنابراین در تهیه طرح جامع جدید شهر، توجه به این کمبودها از ضروریات اساسی برای توسعه های آتی شهر می باشد.

طرح جامع جدید اهر که از سال  ۱۳۹۲ در حال تهیه شدن است و علی رغم اینکه با وقوع زلزله ارسباران مطابقت یافت و تغییرات بسیاری در اطلاعات کالبدی و برداشت شده میدانی شهر دارد ( به واسطه ساخت وسازهای جدید با تراکم بالا و مصالح ساختمانی جدید) باز به سرانجام نرسیده و شنیده ها حاکی است اولین جلسه کمیته کارشناسی شورایعالی شهرسازی و معماری در این مورد اخیرا برگزار شده است. با این حال در صورتی که این تعلل همچنان ادامه یابد و یا با سرعت فعلی به روند خود ادامه دهد تصویب طرح جامع شهر اهر با مشکلات دیگری هم روبرو خواهد شد. هر چند افق زمانی تهیه و تصویب این طرح سالها است که سپری شده است ولی باز مشکلات دیگری حادث خواهند شد. از سوی دیگر دوره زمانی ده ساله طرح تفصیلی شهر اهر که از سال ۸۱ در دست تهیه بود و در سال ۱۳۸۴ به تصویب رسیده بود نیز به اتمام رسیده و نیازمند وجود اطلاعات طرح جامع جدید می باشد تا تهیه طرح تفصیلی جدید رقم بخورد. هر چند این را هم باید در نظر داشت که تهیه این طرح نیز دوره زمانی حداقل دو ساله را نیاز خواهد داشت. بنابراین اولین موردی که در این باره به وقوع می پیوندد تغییر در دوره های زمانی تهیه و تصویب این طرح های توسعه شهری در اهر است. امری که عدم پیگیری مسوولین مربوطه هم بر آن صحه می گذارد. با این حال تعجیل در پیگیری فوری تهیه و تصویب طرح باید از دغدغه های مدیران شهری اهر باشد تا توسعه شهر بلاتکلیف نماند.

هدف اصلی این مقال، ارایه  شناخت کافی به منظور مدیریت راهبردی توسعه شهر اهر با تأکید بر مدیران محلی شهر و در نهایت ارتقاء کیفیت زندگی شهری نه برای شهروندان اهری که برای میهمانان اهری هم هست. بی شک این کهن شهر و شهر منطقه ای (اولین شهر در ارسباران) نه تنها برای شهروندان اهری بلکه برای تمام ساکنین ارسباران/قراداغ دارای جایگاه ویژه ای است. هر چند نسبت میهمانان و گردشگران عبوری از اهر نیز قابل توجه بوده و تأثیر طرح های توسعه بر آنها نیز نباید نادیده گرفته شود.